➞ એક દિવસ કેટલાક વિદ્યાર્થીઓએ મુલ્લા નસરુદ્દીન પાસે જઈને પોતાના વિદ્યાલયમાં પધારવાની અને શિખામણના બે શબ્દો કહેવાની વિનંતી કરી. નસરુદ્દીને વિનંતી માન્ય રાખી અને પોતાના ગધેડા પર, પૂંછડી તરફ મોં રાખીને, સવારી કરીને વિદ્યાલય તરફ જવા રવાના થયા. વિદ્યાર્થીઓ તેમની પાછળ પાછળ ચાલવા લાગ્યા. આ વિચિત્ર સરઘસને જોઈને લોકો હસવા લાગ્યા. વિદ્યાર્થીઓ અકળાયા અને મુલ્લા પાસે જઈને કહેવા લાગ્યા :
‘મુલ્લાસાહેબ, આમ ઊંધા ગધેડે શા માટે બેઠા છો ? લોકો આપણા પર હસે છે !’
મુલ્લાએ કહ્યું : ‘તમે બીજા લોકો પર વધારે પડતું ધ્યાન આપો છો. જરા વિચાર કરો – તમે મારી આગળ ચાલો તો તમારી પીઠ મારા તરફ આવે એટલે મારું અપમાન થાય. હું પગે ચાલીને આવું તો યોગ્ય ન ગણાય. મારા ગધેડા ઉપર હું સીધા મોંએ બેસું અને તમે પાછળ ચાલો તો મારી પીઠ તમારા તરફ આવે તે પણ બરાબર ન ગણાય, એટલે તમારું અને મારું માન જાળવવાનો આ જ એકમાત્ર માર્ગ છે...!’
➞ મુલ્લા નસરુદ્દીન ભારે ચતુર હતા. જેવા સાથે તેવા થઈ છેતરનારને છેતરતા.
મુલ્લા નસરુદ્દીનના ગામમાં ત્રણ મૌલવી આવી ચડ્યા. ચોરામાં આવી મૌલવીઓએ કહ્યું, ‘અમે જે સવાલ કરીએ તેનો જવાબ તમારા ગામમાંથી કોઈ આપી નહીં શકે. કાં તો જવાબ આપો, નહીં તો અમને નજરાણું ધરો.’ ગામની આબરૂનો સવાલ હતો. ગામલોકોએ વિચાર્યું, મુલ્લાને બોલાવીએ. એ વિદ્વાન અને હોશિયાર છે, જરૂર જવાબ આપી શકશે.
મુલ્લા તો એમના ગધેડા પર બેસી હાથમાં ડંગોરો લઈ આવી પહોંચ્યા. પહેલા મૌલવીએ સવાલ પૂછ્યો, ‘પૃથ્વીનું મધ્યબિંદુ ક્યાં આવેલું છે ?’ મુલ્લાએ તરત ડંગોરો તેમના ગધેડાના પાછલા પગ પાસે પછાડ્યો ને કહ્યું, ‘અહીંયાં.’ મૌલવીએ પૂછ્યું, ‘એ તમે કેવી રીતે કહી શકો ?’ મુલ્લાએ જવાબ આપ્યો, ‘ગધેડાના પગથી પૃથ્વી માપવા માંડો. મધ્યબિંદુ જરાય આઘું-પાછું આવે તો તમારો જોડો ને મારું માથું.’
પછી બીજા મૌલવીએ પૂછ્યું, ‘આકાશમાં તારા કેટલા છે ?’ મુલ્લાએ જવાબ આપ્યો, ‘મારા ગધેડાના શરીર પર જેટલા વાળ છે એટલા. માનવામાં ન આવતું હોય તો ગણી લો. એકે ઓછોવધતો થાય તો લાનત છે મને.’
છેલ્લે ત્રીજા મૌલવીએ પૂછ્યું, ‘મારી દાઢીમાં કેટલા વાળ છે ?’ મુલ્લાએ જવાબ આપ્યો, ‘મારા ગધેડાના પૂછડામાં છે એટલા..!! ખોટું લાગતું હોય તો એક વાળ તમારી દાઢીમાંથી ખેંચો ને એક વાળ ગધેડાના પૂછડામાંથી. બધા વાળ ખેંચી કાઢશો ત્યારે સંખ્યા બરાબર થઈ જશે. ન ઓછી ન વધારે.’
ત્રણે મૌલવીઓ દૂમ દબાવીને નાઠા.
➞ મુલ્લા નસરુદ્દીન સ્વભાવે આળસુ; ઘરમાં પડ્યા રહે, કામ કરવાનું નામ નહીં. બહારના કામો પણ તેમની બીબીએ કરવાં પડતાં. એક વાર બીબી ચિડાયાં ને કહ્યું, ‘જાવ, કરિયાણાની દુકાને જઈ પાંચ કિલો ચોખા લઈ આવો, નહીં તો રાતે ખીચડી નહીં મળે.’ હવે ખીચડી વિના તો કેમ ચાલે ? મુલ્લા થેલી લઈને ઊપડ્યા દાણાવાળાને ત્યાં.
મુલ્લાએ ચોખાનો ભાવ પૂછ્યુ. દાણાવાળાએ કહ્યું, ‘દસ રૂપિયે કિલો.’ મુલ્લાએ પાંચ કિલો ચોખા તોલી આપવા કહ્યું. દાણાવાળાને થયું કે મુલ્લા કદી માલ ખરીદવા આવતા નથી અને આમે મૂરખ છે તેથી થોડી ચાલાકી ચાલી જશે. તેણે તોલમાં પાંચ કિલોથી થોડા ઓછા ચોખા આપ્યા. મુલ્લાએ ફરિયાદ કરીઃ ‘કેમ પાંચ કિલોને બદલે ઓછા ચોખા આપો છો ?’ મુલ્લાની જાણીતી આળસને ધ્યાનમાં લઈ દાણાવાળાએ મુલ્લાની બનાવટ કરી, ‘થોડા ઓછા ચોખા આપું તો એટલું વજન તમારે ઓછું ઊંચકવું પડે ને ?’
મુલ્લાએ થેલી ઉપાડી ને ચોખાની કિંમતના રૂપિયા આપ્યા. રૂપિયા ગણીને દાણાવાળાએ કહ્યું, ‘મુલ્લા, આ તો ચાળીસ રૂપિયા જ છે. દસ રૂપિયા ઓછા કેમ આપ્યા ?’ ‘ગણવામાં તમને ઓછી મહેનત પડે ને એટલે.’ મુલ્લાએ જવાબ આપ્યો અને ચોખા ઉપાડી ચાલતા થયા.
No comments:
Post a Comment
આજની કૃતિ જો આપ સર્વે મિત્રોને પસંદ આવી હોય તો થોડી તકલીફ ઉઠાવી અને આપના પ્રતિભાવ / કોમેન્ટ્સ જરૂર ફેશબુક પર અથવા બ્લોગ પોસ્ટ પર મૂકવા કોશિશ કરશો ...